KỶ NIỆM 50 NĂM THÀNH LẬP LIÊN HIỆP CÁC HỘI VĂN HỌC - NGHỆ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
Posted by Unknown
Bài phát biểu của Chủ tịch Liên hiệp Hội tại Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Liên hiệp Hội (12-1963 – 12-2013)
 |
GS. Nhạc sĩ CA LÊ THUẦN – Chủ tịch Liên hiệp các Hội VH-NT TP.HCM |
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo;
Kính thưa các vị khách quý, quí vị Đại biểu cùng toàn thể các bạn văn nghệ sĩ kính mến;
Hôm nay, nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật thành phố Hồ Chí Minh, tiền thân là Hội Văn nghệ Giải phóng Đặc khu Sài Gòn - Gia Định, thay mặt Đảng đoàn và Đoàn Chủ tịch Liên hiệp Hội, tôi rất hân hoan chào đón và kính gửi đến các đồng chí lãnh đạo, các vị khách quý, quí vị Đại biểu cùng toàn thể anh chị em văn nghệ sĩ lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt.
Kính thưa các đồng chí và các bạn,
Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh - Tiền thân là Hội Văn nghệ Giải phóng Đặc khu Sài Gòn - Gia Định - được thành lập vào đầu tháng 12 năm 1963.
Sau ngày Giải phóng miền Nam, Hội tổ chức Đại hội lần thứ II và được Ủy ban Nhân dân TP. Hồ Chí Minh ra Quyết định tiếp nhận vào ngày 26-8-1976 với tên gọi Hội Văn nghệ Giải phóng Thành phố Hồ Chí Minh.
Sau Đại hội lần thứ III vào ngày 10-1-1985, Hội được đổi tên thành Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh.
Từ Đại hội lần thứ V vào hai ngày 15 và 16-8-2001 đến nay, Hội được đổi tên là Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh.
Hiện nay Liên hiệp Hội có hơn 5.200 hội viên sinh hoạt trong 9 Hội thành viên là : Hội Nhà văn, Hội Âm nhạc, Hội Sân khấu, Hội Nghệ sĩ múa, Hội Mỹ thuật, Hội Nhiếp ảnh, Hội Điện ảnh, Hội Kiến trúc sư và Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số.
Trong giai đoạn chống Mỹ cứu nước sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, nhiều văn nghệ sĩ kháng chiến ở Nam bộ được điều động về Sài Gòn, cùng với một số cán bộ tập kết ra Bắc trở về được đưa vào hoạt động nội thành. Các lực lượng này phối hợp với nhiều văn nghệ sĩ tại chỗ, nhiều tổ chức tiến bộ do Đảng lãnh đạo đã tạo nên một phong trào đấu tranh chống lại chính quyền bù nhìn và văn nghệ tay sai, phản động của địch.
Đội ngũ văn nghệ sĩ cách mạng và tiến bộ đã sáng tác nhiều tác phẩm đề cao lòng yêu nước, chống ngoại xâm, bảo vệ hòa bình, chống chế độ độc tài gia đình trị.
Cuối năm 1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam VN được thành lập. Tiếp đó là Hội Văn nghệ Giải phóng miền Nam VN và Đài phát thanh Giải phóng. Cùng lúc Đặc khu ủy ra đời, thành lập Tiểu ban Văn nghệ I4 và Ban Cán sự văn nghệ sĩ.
Sau khi tiếng súng đảo chính lật đổ Ngô Đình Diệm nổ ra (1-11-1963), nhiều cán bộ được phân công cấp tốc vào Sài Gòn, vận động và tổ chức đưa các đại biểu vào khu căn cứ tham dự Đại hội thành lập Hội Văn nghệ Giải phóng Đặc khu Sài Gòn - Gia Định. Rất nhiều người muốn đi, nhưng tình hình an ninh khó khăn nên chỉ có 25 đại biểu nội thành được chọn đi, cùng với 15 đại biểu đã thoát ly vào căn cứ là 40 người.
Một ngày đầu tháng 12 năm 1963, Đại hội Đại biểu văn nghệ sĩ Sài Gòn - Gia Định đã được tổ chức tại Ấp 1, xã An Thành, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương, chính thức thành lập Hội Văn nghệ Giải phóng Đặc khu Sài Gòn - Gia Định. Đến dự có Trung tướng Trần Nam Trung, thay mặt Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam; đồng chí Võ Văn Kiệt, Bí thư Đặc khu ủy; đồng chí Trần Hữu Trang, Chủ tịch Hội Văn nghệ GP miền Nam VN; Thiếu tướng Trần Hải Phụng, thay mặt Mặt trận DTGP Khu Sài Gòn - Gia Định; đồng chí Phạm Dân, Trưởng ban Tuyên huấn I4, đồng chí Phạm Chánh Trực, đại diện cánh văn nghệ Thành đoàn; cùng các đồng chí trong Tiểu ban Văn nghệ I4 và Ban Cán sự văn nghệ sĩ I4. Đại hội bầu
Ban Chấp hành 25 người, do đồng chí Trương Bỉnh Tòng làm Chủ tịch, đồng chí Viễn Phương làm Tổng Thư ký.
Năm 1964, Đảng ủy văn hóa I4 được thành lập, đã phát động văn nghệ sĩ đấu tranh chống văn hóa lai căng, độc hại. Nhiều tổ chức văn hóa văn nghệ tiến bộ đã được hình thành và phát huy vai trò vận động quần chúng đấu tranh chống Mỹ. Tình hình đó đòi hỏi phải có một tổ chức chung tập họp lực lượng này. Ngày 7-8-1966, tại Tòa Đô chính Sài Gòn, hàng ngàn văn nghệ sĩ nổi tiếng đã tổ chức Đại hội thành lập Lực lượng bảo vệ văn hóa dân tộc miền Nam VN. Buổi bế mạc Đại hội có phần trình diễn văn nghệ với ca múa “Tiếng trống hào hùng” (của Tùng Linh) và vở thi ca vũ nhạc “Chim soi gương” (của Trương Bỉnh Tòng).
Tiếp sau đó, Hội đoàn các bộ môn văn nghệ liên tiếp ra đời, là thành viên của lực lượng như:
- Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật;
- Hội Nghệ sĩ sân khấu miền Nam Việt Nam;
- Một số tờ báo như Tin văn, Sân khấu, nội san Người Việt, Bảo vệ văn hóa dân tộc, và Nhà xuất bản Nguyễn Đình Chiểu do ta lãnh đạo lần lượt xuất hiện công khai trên văn đàn thành phố.
Từ đây, phong trào đấu tranh của văn nghệ sĩ thành phố bước vào thời kỳ mới, công khai, sôi nổi chống lại chính quyền tay sai và văn hóa nô dịch.
Trước hoạt động sôi nổi của phong trào, địch vô cùng hoảng sợ, tiến hành một chiến dịch bắt bớ, giam cầm trên diện rộng. Nhiều tổ chức bí mật và công khai bị đánh phá nên phong trào tạm thời lắng xuống. Nhiều văn nghệ sĩ, trí thức bị tù đày, tra tấn nhưng vẫn giữ vững khí tiết người cách mạng. Năm 1974, nhiều anh chị em được địch trao trả trở về tiếp tục hoạt động, góp phần thúc đẩy phong trào đấu tranh của nhân dân Sài Gòn - Gia Định trong công cuộc Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
Ngay từ sáng ngày 30-4-1975, nhiều đồng chí trong Hội Văn nghệ Giải phóng đã có mặt để tiếp xúc, vận động anh chị em văn nghệ sĩ tham gia công tác trong những ngày đầu Giải phóng, tham gia diễu hành sáng ngày 1-5-1975 và cuộc mittinh chào mừng chiến thắng tại Dinh Độc lập.
Sau đó, Hội tiến hành nhiều hoạt động cấp thiết như :
- Tổ chức cho hàng ngàn văn nghệ sĩ tại chỗ đăng ký trình diện, tuyên truyền về chính sách hòa giải hòa hợp dân tộc, về tình hình nhiệm vụ cách mạng.
- Mở lớp nghiên cứu cho văn nghệ sĩ về lập trường, quan điểm văn học nghệ thuật cách mạng kéo dài 3 tuần trong tháng 6-1975.
- Phát động phong trào cứu trợ nghệ sĩ sân khấu gặp khó khăn do các đoàn hát tan rã sau chiến tranh. Hỗ trợ 9 đoàn nghệ thuật từ miền Bắc vào biểu diễn tại phía Nam.
- Từ tháng 6-1975, Hội đã phối hợp với Sở Văn hóa - Thông tin thành phố thành lập nhiều đoàn nghệ thuật gồm các thể loại để phục vụ nhân dân thành phố.
Qua những việc khẩn trương đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong những ngày đầu Giải phóng, công tác Hội đi dần vào ổn định. Với quá trình củng cố và phát triển mạnh mẽ về mặt tổ chức, hoạt động của Hội hòa chung khí thế của cả thành phố hết sức sôi nổi, phong phú và hiệu quả.
Giới văn nghệ sĩ từ vai trò người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa nghệ thuật trong chiến tranh chống ngoại xâm, nay tiếp tục phát huy trên mặt trận mới, tích cực bám sát phong trào, kịp thời động viên, cổ vũ những điển hình tiên tiến, những tấm gương tiêu biểu trên mọi lĩnh vực. Đồng thời tích cực đấu tranh chống tàn dư của tư tưởng tư bản, đế quốc, phong kiến, những quan điểm phản động, lệch lạc, tha hóa, lai căng trên lĩnh vực văn học nghệ thuật qua diễn đàn của các cuộc hội thảo, tọa đàm, cũng như trên các phương tiện báo chí, thông tin đại chúng, trong đó có hai tờ báo trực thuộc Liên hiệp Hội là Tuần báo Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh và Tạp chí Kiến thức Ngày nay.
Đến 1984, thực hiện chủ trương của Thành ủy và UBND Thành phố, các ban chuyên môn của Hội Văn nghệ giải phóng tách ra thành lập hội chuyên ngành gồm: Văn, Sân khấu, Âm nhạc, Mỹ thuật, Điện ảnh, Nhiếp ảnh, Kiến trúc sư. Tuy các Hội chuyên ngành nhưng Hội Văn nghệ giải phóng vẫn là tổ chức mặt trận của giới văn học nghệ thuật Thành phố. Sau này chuyển thành Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Thành phố, rồi thành Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.
Nhiều cuộc vận động sáng tác với các đề tài bám sát những định hướng chiến lược, những chủ trương, nghị quyết của Đảng và Nhà nước, những chương trình mục tiêu quốc gia như: học tập tư tưởng và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; hướng về Biển Đảo quê hương; xây dựng nông thôn mới; an toàn giao thông... đã gặt hái được nhiều thành quả tốt đẹp qua các công trình, tác phẩm có giá trị cao của các văn nghệ sĩ thành phố.
Trong từng thời điểm, căn cứ vào tình hình đời sống văn học nghệ thuật trên địa bàn, cùng những vấn đề bức xúc đặt ra cho giới văn nghệ sĩ, Liên hiệp Hội cùng với các Hội chuyên ngành đã thường xuyên tổ chức Hội thảo, tọa đàm với các chủ đề đáp ứng các yêu cầu mang tính thời sự như các cuộc Hội thảo khoa học về đề tài:
- Quan điểm “Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận” của Hồ Chí Minh trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay.
- Tính dân tộc và hiện đại trong văn học nghệ thuật Việt Nam.
Về chăm lo đời sống: Ngoài việc Liên hiệp Hội và các Hội thành viên tặng quà nhân dịp Lễ Tết, thăm bệnh, viếng tang, nuôi nấng hội viên neo đơn, kể từ năm 2008, Liên hiệp Hội đã đề xuất với Thành phố chi khoản trợ cấp cho văn nghệ sĩ tiêu biểu già yếu, bệnh tật, hoàn cảnh khó khăn đều đặn đến nay, từ 1.500.000 đồng/ng/quý (Quý 4/2008), lên 1.000.000 đồng/người/tháng (năm 2009- 2010), rồi lên 1.500.000 đồng/ng/tháng (từ năm 2011 đến nay).
Các tổ chức Đảng đoàn, Đảng ủy, Đoàn Chủ tịch Liên hiệp cùng các đoàn thể Công đoàn, Hội Cựu chiến binh của Liên hiệp Hội luôn đoàn kết, gắn bó, có mối quan hệ chặt chẽ trong lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp hoạt động. Qua đó, đã điều hành hoạt động của 9 Hội thành viên đạt hiệu quả tốt và sự thống nhất cao.
Qua quá trình hoạt động, nhiều tổ chức và văn nghệ sĩ đã được tặng thưởng các danh hiệu, giải thưởng, tặng thưởng cao quý. Đặc biệt có 3 văn nghệ sĩ do Liên hiệp Hội đề nghị đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân: Nhạc sĩ Hoàng Việt, nhà văn Nguyễn Thi, nhà thơ Lê Anh Xuân. Riêng Liên hiệp Hội đã được Chính phủ Cách mạng Cộng hòa miền Nam Việt Nam trao tặng Huân chương Giải phóng hạng nhì năm 1975 cùng nhiều Cờ thi đua, Bằng, Giấy khen của Nhà nước và Thành phố Hồ Chí Minh.
Ra đời trong khói lửa chiến tranh, kế thừa truyền thống đấu tranh bất khuất của bao thế hệ văn nghệ sĩ, Hội Văn nghệ Giải phóng Đặc khu Sài Gòn - Gia Định, nay là Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh, đã vượt qua biết bao sóng gió, giữ vững tay lái theo định hướng của Đảng, góp phần cùng nhân dân thành phố xây dựng nền văn học nghệ thuật tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Kính chúc các đồng chí lãnh đạo cùng toàn thể quí vị mạnh khỏe, hạnh phúc.
Xin chân thành cám ơn.
LH CÁC HỘI VHNT TP. HỒ CHÍ MINH